صنعت شکل دهی فلزات چيست؟
متالفورمینگ به مجموعه فعالیتهایی گفته میشود که روی فلزات انجام میدهیم با این شرط که در هنگام ذوب و شکل چه به صورت موضعی و چه به صورت کلی به هیچ وجه دچار ذوب کامل نشود و این عمل به صورت اعمال نیروی مکانیکی انجام میشود.
رشته شکل دهی فلزات در چه مقاطعی در ایران تدریس میشود و میزان استقبال دانشجویان از این رشته به چه ميزان است؟
تا سال 73 این رشته به عنوان یکی از زیر شاخههای مهندسی مواد در مقطع کارشناسی تدریس میشد که بعد از سال 73 در ساختار زیر شاخههای آن تغییرات انجام شد و رشته ریخته گری و شکل دهی فلزات متالوژی صنعتی با هم ادغام شدند و در مقاطع کارشناسی ارشد به عنوان مهندسی مواد و در دوره دکترا به عنوان مهندسی مواد شکل دهی فلزات در حال تدریس است .
استقبال از یک رشته منوط به دو فاکتور است ، فاکتور اول : به چه میزان در یک رشته امکان پیشرفت وجود داشته باشد و فاکتور دوم میزان بازار کار طالب این رشته ها می باشد. این رشته در مقایسه بین سایر رشته های مهندسی مواد در رده سوم قراردارد.
جایگاه و سابقه این صنعت در ایران و جهان چقدر است؟
اگر بخواهم به اختصار تاریخچه ارائه دهم باید بگویم که اولین فلزاتی که دچار شکل دهی شدند در منطقه بین النهرین و خاورمیانه (عراق – ایران ) قبل از دوران مسیح بوده ولی اگر از دید صنعتی بخواهیم بررسی کنیم، شاید اولین شرکتی که در ایران به این امر پرداخته است ،شرکت فولاد مبارکه و ذوب آهن باشد که به نظر می رسد قدمت آنها به بیش از 50 -60 سال نرسد، ولی در جهان کشورهای اروپایی بعد از رنسانس که در آنها انقلاب صنعتی رخ داد، شروع به کار در این صنعت کردند که شاید حدود 200 سال دارای قدمت باشد.
ما متاسفانه جایگاه خودمان را هنوز نتوانسته ایم پیدا کنیم و حتی در خاورمیانه، از کشورهایی مثل کره جنوبی و چین در این صنعت از ایران خیلی جلوتر هستند .
به نظر شما آیا ظرفیت و پتانسیل رقابت با سایر کشورهای پیشرفته در این رشته وجود دارد؟
پتانسیل به دو مورد بر می گردد یکی تجهیزات و دیگری نیروی انسانی کارآمد .
در زمینه تجهیزات باید عنوان کنم که به دلیل بالا بودن هزینه این تجهیزات بخش خصوصی به تنهایی نمیتواند در این زمینه فعالیت کند .
در مورد نیروی انسانی کارامد نیز باید بگویم، به دلیل پراکندگی مباحث و اینکه هنوز پروژه ای به نتیجه نرسیده آن را رها کرده و سراغ پروژه جدیدی میرویم این سبب شده که ما متاسفانه نتوانستیم انگیزه لازم را در این رشته به وجود آوریم و دانشجوی ما جایگاه واقعی خود دست نیافته است . در ضمن این رشته مانند تمامی رشته های فنی دچار مشکل عدم همترازی علم ( دانشگاه ) وصنعت هستیم .
در اصل می توان گفت که گران بودن تجهیزات سبب شده که ابتکار و خلاقیت لازم در این رشته به وجود نیاید.
آیا امکانات و توانایی های فنی صنعتگران کشورمان برای بومی سازی این صنعت در ایران کافی میباشد؟
به نظر نمیرسد که در این صنعت پارامترهایی خاصی وجود داشته باشد که بخواهیم آنرا بومی كنيم.
آیا بازار کار برای فارغ التحصیلان این رشته در ایران فراهم است ؟
با توجه به گران بودن تجهیزات که به آن اشاره کردم، هر کسی نمی تواند وارد کار تخصصی این رشته شود و بازار کار در این رشته محدود است.
این رشته در چه صنایعی بیشتر دارای کاربرد می باشد؟
کلیه صنایع مربوط به خودروسازی ، انرژی ، هوا فضا ، همه اینها به قطعات شکل دهی داده شده نیاز دارند ولی در حال حاضر در صنایع خودرو سازی بیشتر مورد استفاده است.